Trong những di sản văn hoá độc đáo ở Hải Phòng chính là lễ hội chọi trâu Đồ Sơn. Đây chính là hình thức sinh hoạt văn hoá đã xuất hiện từ lâu và đặc biệt riêng có ở Đồ Sơn, là một sinh hoạt văn hoá, tôn giáo, nghệ thuật truyền thống làm phản ánh cuộc sống vật chất và cực kỳ tâm linh của một cộng đồng trong quá khứ. Có thể nói, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn là lễ hội mang đậm bản sắc văn hoá của dân tộc Việt Nam.
Bản sắc văn hoá và cả tinh thần thượng võ của người dân ở Hải Phòng
Theo truyền thuyết thì lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn là lễ hội cầu ấm no, hạnh phúc của người dân địa phương có từ thế kỷ 18. Qua truyền thuyết, cổ tích ở Đồ Sơn, các bậc tổ tiên Người đầu tiên đến lập nghiệp đã chọn nghề đánh cá. Trong cuộc đấu tranh sinh tồn ban đầu, con người đã tìm thấy một quyền lực thiêng liêng mà họ có thể tin tưởng. Người dân Đồ Sơn ngày nay vẫn truyền tụng sự tích chọi trâu: đêm rằm.
Vào tháng 8, người dân Đồ Sơn Costa đã thấy một nàng tiên say mê xem hai con trâu chọi giữa sóng bạc. Từ đó, lễ hội chọi trâu đã trở thành cội nguồn trong đời sống tinh thần của người dân Đồ Sơn. Lễ hội mở ra vào thời khắc chuyển giao từ mùa đánh bắt phía Nam sang mùa đánh bắt phía Bắc, khi ngư dân bớt mưa bão.
Độc đáo Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn cực kỳ độc đáo
Lễ hội chọi trâu của thành phố Đồ Sơn diễn ra hàng năm vào ngày 9 tháng 8 âm lịch. Các già làng kể lại điều đó hàng năm. Tháng 8, khi lúa lên đồng, con gái và ngư dân vừa xong vụ đánh cá, người dân Đồ Sơn lại bắt tay vào chuẩn bị cho lễ hội chọi trâu.
Lễ hội chọi trâu, cũng giống như nhiều lễ hội khác, gồm có hai phần, phần nghi lễ và phần hội đan xen lẫn nhau. Phần nghi lễ vẫn bảo lưu các nghi thức truyền thống với phần nghi lễ trang nghiêm bắt đầu bằng lễ tế Diêm Tước, sau đó là phần thứ hai. Đó là việc rước một chiếc ghế sedan với những chiếc bát cống. Buổi lễ diễn ra vài ngày trước bữa tiệc trong một thế giới linh hồn ma thuật.
Trước đây, lễ tế được thực hiện trên khắp các biên giới của Đồ Sơn với sự lộng lẫy của lễ tế và các thủ tục nghi lễ.Hiện nay ở khắp các khu phố, phường xã chủ yếu là do các già làng chủ trì làm lễ cầu cho khí thiêng sông núi, trời đất, biển cả này để ngày hôm sau chọi trâu thắng trận. Phần hội diễn ra vào chính hội (mùng 9/8) với nhiều hoạt động mang đậm bản sắc dân tộc.
Điệu múa lễ hội do 24 thanh niên làng chia thành hai hàng uyển chuyển, mạnh mẽ với màu sắc biến hóa linh hoạt, liên tưởng theo tiếng trống, tiếng trống. Lễ hội chọi trâu không chỉ là niềm vui của mọi người, mà còn là một thú vui rất phức tạp, từ chọn trâu đến mua trâu, từ chăn trâu đến huấn luyện trâu đều là sức bền và trình diễn. Trâu tham gia hội thi phải là người có kinh nghiệm, được người dân chọn lọc kỹ lưỡng, chăm sóc từ năm trước. Trâu là một cuộc săn khó khăn và gian khổ.
Đồ Sơn trải bài thơ đồng dao miêu tả 16 chi tiết về đầu, mặt, trán, tai, sừng, hàm, tóc, khoang cổ, ngực, nhẫn, sườn, thân, chân, đuôi, bụng, cơ quan giao phối và thói quen bộc lộ bên trong. Tính khí tuổi Sửu, tất nhiên là nam giới, rất khó tìm được một người tuổi Sửu đáp ứng được các tiêu chuẩn đã đặt ra…
Việc luyện trâu khá công phu để chọi
Việc huấn luyện trâu khá phức tạp. Trâu cần tập chạy, lội bùn, leo núi, thích nghi với điều kiện thời tiết thay đổi để tăng sức bền, dẻo dai. Tùy trường hợp có thể mài sừng hoặc caramen. Con trâu dạn dĩ trước đám đông, tiếng đàn thanh thoát, rực rỡ sắc màu tại lễ hội. Phát triển khả năng phòng thủ và tấn công bằng các động tác “hút” hoặc “thăm” trâu giữa hai bên cổng sắt.
Trong các cuộc đấu, trâu được kéo một khoảng cách nhất định. Họ lao vào nhau. Trận chiến khốc liệt với nhiều tình huống gay cấn. Có búa, đánh, bẻ còi, lật mặt đối thủ. Bắn, sử dụng còi để đánh vào một điểm liền kề. Nguy hiểm là miếng đệm đầu gối, hai chân trước. Dán mặt xuống sàn, lấy cáng và miếng che mắt bằng sừng.Những cách đánh này không ai dạy được, chúng mang tính bản năng và nảy sinh khi trâu bị “húc”.
Các cặp trâu chọi nhau quyết liệt, có cuộc giao tranh kéo dài 40 phút mà một con nai vẫn chiến đấu hết mình và giành chiến thắng. Sự dũng cảm, ngoan cường của trâu chọi là biểu tượng cho ý chí, lòng dũng cảm của người Đồ Sơn giàu tinh thần trượng nghĩa.
Nét độc đáo của lễ hội chọi trâu Đồ Sơn là sau lễ hội, dù thắng hay thua, trâu đều được tế trời đất cầu mong mùa màng thuận hòa. Người ta cũng tin rằng khi chúng được ăn. Những trận chọi thịt trâu trong lễ hội sẽ rất vui.
Giữ gìn những bản sắc văn hoá dân tộc của Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn
Năm 1990 lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được khôi phục và được nhà nước công nhận là một trong 15 lễ hội cấp quốc gia bởi lễ hội này không chỉ thể hiện những giá trị văn hóa, tín ngưỡng, nét độc đáo mà còn một điểm đến du lịch hấp dẫn cho tất cả mọi người.
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn ngày nay vẫn mang đậm bản sắc và đầy đủ các nghi lễ dân gian truyền thống: rước kiệu và long đình, bát bửu; Lễ cúng thần làng, mặc trang phục cổ và nhạc cụ dân tộc, tôn vinh những chủ trâu thắng trận cuối cùng giành chức vô địch, nhưng cũng có những thay đổi để thích ứng với hoàn cảnh mới.
Buổi lễ diễn ra vào ban đêm và các cuộc chọi trâu diễn ra vào buổi sáng. Lễ hội được tổ chức bài bản, nền nếp. Nền tảng làm nổi bật số liệu thống kê về những người có thành tích dũng cảm trong tất cả các lĩnh vực của thành phố. Người dân địa phương. Chủ tịch chính quyền địa phương đọc diễn văn khai mạc. Các nhóm nam, nữ biểu diễn màn múa cờ dũng mãnh, uyển chuyển “khai trận”.
Sau đó “người phiên dịch nói” đội nón lá, mặc áo sơ mi. Cái một, thắt lưng xanh, quần trắng, xà cạp, đang chạy.Việc phục dựng lễ hội chọi trâu Đồ Sơn là nhiệm vụ đáp ứng lòng mong mỏi của người dân. Sự hồi sinh của lễ hội này, với những nét đặc trưng vốn có của nó, sẽ góp phần thực hiện chủ trương của Đảng về xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Văn hóa Việt Nam tiến bộ, đậm đà bản sắc dân tộc. Hàng vạn du khách trong và ngoài nước đổ về trẩy hội mỗi ngày, tạo nên một sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, độc đáo trên cả nước.
Trên đây là thông tin cũng như văn hoá của lễ hội chọi trâu Đồ Sơn cực kỳ độc đáo và đậm tính dân tộc. Hy vọng qua bài viết trên, bạn sẽ hiểu thêm về lễ hội độc đáo trên ở Hải Phòng.